ΤΟ ΕΒΡΑΪΚΟ ΛΟΜΠΙ ΚΑΤΑ ΕΡΝΤΟΓΑΝ

Του Αθανασιου Eλλις

Η επιλογή Ερντογάν να στηρίζει το Ιράν, τη Συρία, τη Χαμάς και τη Χεζμπολάχ, προκαλεί λύπη και απογοήτευση στην εβραϊκή κοινότητα των ΗΠΑ το μεγαλύτερο μέρος της οποίας έχει ήδη διακόψει την παραδοσιακή στήριξη που παρείχε στην Αγκυρα, ενώ ανάλογα συναισθήματα επικρατούν σε όλα τα κέντρα εξουσίας της Ουάσιγκτον, τονίζει σε συνέντευξή του στην «Κ» το κορυφαίο στέλεχος του εβραϊκού λόμπι, Ντέιβιντ Χάρις, ο οποίος μιλάει για...
στενή συνεργασία με το ελληνικό λόμπι και για κινήσεις στήριξης της δοκιμαζόμενης ελληνικής οικονομίας.

Ο εκτελεστικός διευθυντής της «Αμερικανικής Εβραϊκής Επιτροπής», ο οποίος τις τελευταίες ημέρες επισκέφθηκε την Αθήνα και τη Λευκωσία, θεωρεί μη αποδεκτή την παρουσία τουρκικών δυνάμεων στην Κύπρο, μιλάει για στρατηγικές και οικονομικές προεκτάσεις που μπορεί να προκύψουν για το Ισραήλ, την Κύπρο και την Ελλάδα από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων φυσικού αερίου στην Αν. Μεσόγειο, ενώ παράλληλα προειδοποιεί για ένταση που μπορεί να προκαλέσουν οι αβάσιμες διεκδικήσεις που εγείρουν «άλλες χώρες» της περιοχής.

– Πώς βλέπει η εβραϊκή κοινότητα των ΗΠΑ την Ελλάδα;

– Ολοι, όχι μόνον οι Εβραίοι, τη βλέπουν ως το λίκνο της δημοκρατίας, ελκυστικό τουριστικό προορισμό, παλαιό μέλος του ΝΑΤΟ, υπολογίσιμο σύμμαχο των ΗΠΑ, και ευπρόσδεκτη όαση σταθερότητας στα Βαλκάνια.

– Τι έχει αλλάξει στο γεωπολιτικό σκηνικό μετά τις επισκέψεις Παπανδρέου και Νετανιάχου και τη σύσφιγξη των διμερών σχέσεων;

– Πολλά έχουν αλλάξει. Οσοι παρακολουθούν την εξέλιξη των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων γνωρίζουν ότι η Αθήνα είχε τηρήσει ψυχρή στάση κατά τις πρώτες τέσσερις δεκαετίες ύπαρξης του Ισραήλ. Αυτό άρχισε να αλλάζει υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού Μητσοτάκη πριν από είκοσι χρόνια. Με την πρόσφατη ανταλλαγή επισκέψεων των πρωθυπουργών Παπανδρέου και Νετανιάχου και τη συζήτηση για στρατηγική συνεργασία, εισερχόμαστε σε ένα εντελώς νέο και ευπρόσδεκτο κεφάλαιο στις διμερείς σχέσεις.

– Πόσο χρήσιμη θεωρείτε την ανάπτυξη μιας στρατηγικής –συμπεριλαμβανομένης και της αμυντικής– συνεργασίας;

– Πολύ χρήσιμη. Και οι δύο χώρες έχουν ζωτικά συμφέροντα στην Αν. Μεσόγειο. Και οι δύο χώρες υποστηρίζουν τη δημοκρατία και φοβούνται την εξάπλωση του εξτρεμισμού από τη Μ. Ανατολή, ενώ έχουν να μοιραστούν πολλά στη γεωργία, τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, την ασφάλεια και την επιστημονική έρευνα.

– Πόσο έχει ενοχλήσει η στάση του κ. Ερντογάν;

– Θαύμαζα πάντα το όραμα του Ατατούρκ για μια σύγχρονη, δημοκρατική Τουρκία με δυτικό προσανατολισμό. Εχω πολλούς φίλους στην Τουρκία. Μετά τον καταστροφικό σεισμό του ’99, η AJC συγκέντρωσε χρήματα για την ανέγερση σχολείου στην πληγείσα περιοχή. Με αυτό το δεδομένο, η αλλαγή προσανατολισμού της Τουρκίας μας λυπεί. Είναι το Ιράν, η Συρία, η Χαμάς και η Χεζμπολάχ, φυσικοί φίλοι και εταίροι της Τουρκίας; Η απάντηση θα έπρεπε να είναι αυτονόητη. Το να βλέπει κανείς την Τουρκία να ψηφίζει με το Ιράν ενάντια στην παγκόσμια πλειοψηφία στο Σ. Α. του ΟΗΕ ήταν ιδιαίτερα επώδυνο. Η Τουρκία έπρεπε να είναι η πρώτη, όχι η τελευταία χώρα που να ανησυχεί για τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν.

– Η δραματική επιδείνωση των τουρκοϊσραηλινών σχέσεων θα οδηγήσει στον τερματισμό της υποστήριξης που παρείχε η εβραϊκή κοινότητα στην Αγκυρα;

– Πολλοί στην εβραϊκή κοινότητα της Αμερικής έχουν επανεξετάσει την παραδοσιακή υποστήριξη προς την Τουρκία, ενώ ελπίζουν ότι αυτή η φάση θα αποδειχθεί προσωρινή. Πολλές εβραϊκές οργανώσεις έχουν διακόψει κάθε επαφή με Τούρκους αξιωματούχους. Δεν είμαστε μεταξύ αυτών, καθώς πιστεύουμε στην ανάγκη διαύλων επικοινωνίας. Παραταύτα, υπάρχει ευρεία απογοήτευση που δεν περιορίζεται μόνο στους Αμερικανοεβραίους. Ρωτήστε όλους τους ιθύνοντες στην Ουάσιγκτον πώς αισθάνονται για την ψήφο της Τουρκίας στο Σ. Α. για το Ιράν.

– Πώς βλέπετε τον ρόλο της Κύπρου και τη συνεχιζόμενη κατοχή του ενός τρίτου της χώρας από την Τουρκία;

– Σαφώς η Κύπρος και το Ισραήλ έχουν πολλά κοινά και είναι ευπρόσδεκτη η εξελισσόμενη σύσφιγξη των σχέσεων. Ως ζήτημα αρχής, είναι δύσκολο να δεχθεί κανείς την έννοια ενός μόνιμα διαιρεμένου νησιού και την παρουσία μεγάλης δύναμης Τούρκων στρατιωτών εδώ και τόσες δεκαετίες.

– Πόσο σημαντική θεωρείτε τη συνεργασία για εκμετάλλευση των ενεργειακών κοιτασμάτων στην Αν. Μεσόγειο;

– Εάν αυτά τα σημαντικά κοιτάσματα φυσικού αερίου βρεθούν όχι μόνο στα ισραηλινά ύδατα, αλλά και στα ελληνικά και στα κυπριακά, τότε αυτό θα έχει ριζικές στρατηγικές και οικονομικές προεκτάσεις. Πάντως, πρέπει να παρακολουθήσουμε με πολλή προσοχή την απόπειρα άλλων χωρών να εγείρουν αβάσιμες διεκδικήσεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν ένταση στην περιοχή.

Θα στηρίξουμε την οικονομία σας

– Τι συζητήσατε με τους κ. Παπανδρέου και Σαμαρά;

– Γνωρίζω και τους δύο πολλά χρόνια. Θέλαμε να κατανοήσουμε καλύτερα τις οικονομικές προκλήσεις, τις στρατηγικές αντιμετώπισής τους, αλλά και να μάθουμε περισσότερα για το πώς βλέπουν τις πρόσφατες εξελίξεις στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένης φυσικά και της Τουρκίας. Συζητήσαμε την απειλή από το Ιράν. Φανταστείτε ένα Ιράν οπλισμένο με πυρηνικά όπλα. Οι γειτονικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, θα παραμείνουν απαθείς ή θα επιχειρήσουν να αποκτήσουν και αυτές πυρηνικά; Μιλήσαμε για το νέο κεφάλαιο στις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις, το οποίο και οι δύο υποστηρίζουν, ενώ θίξαμε επίσης τις ανησυχίες της εβραϊκής κοινότητας της Ελλάδας.

– Τι εικόνα έχετε για την ελληνοαμερικανική κοινότητα;

– Πάντα είχαμε στενές σχέσεις με την ελληνοαμερικανική κοινότητα. Με ηγέτες της, όπως ο Αντι Αθενς και ο Αντι Μάνατος, είμαστε φίλοι και εταίροι εδώ και πολλά χρόνια. Εχουμε συνεργασθεί σε πολλά θέματα που απασχολούν και τις δύο κοινότητες. Βλέπουμε με υπερηφάνεια τους πολλούς καρπούς της συνεργασίας μας και προσβλέπουμε με ενθουσιασμό και σε άλλες κοινές προσπάθειες.

– Η διαφαινόμενη συνεργασία εβραϊκής και ελληνοαμερικανικής κοινότητας θα επικεντρωθεί και στην ελληνική οικονομία;

– Ο φίλος στην ανάγκη φαίνεται. Η ελληνική οικονομία περνά δύσκολες στιγμές. Θα κάνουμε ό, τι μπορούμε για να ενθαρρύνουμε μεγαλύτερη προσοχή στην Ελλάδα, περισσότερο τουρισμό και διερεύνηση οικονομικών ευκαιριών.

kathimerini.gr