ορθολογική διαχείριση των παράκτιων ζωνών και εφαρμογή της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Παράκτιας Ζώνης.
«Ημέρα Ακτών»
Στις περισσότερες Μεσογειακές χώρες, αλλά και παγκοσμίως, οι παράκτιες ζώνες χαρακτηρίζονται ως το πολυτιμότερο τμήμα των εθνικών εδαφών. Σύμφωνα με την έκθεση Blue Plan καταλαμβάνουν το 12% των εθνικών εδαφών και κατοικούνται από το 33% του πληθυσμού. Ο πληθυσμός της Μεσογείου αποτελεί περίπου το 7% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ η Μεσόγειος αποτελεί τον προορισμό σχεδόν για το ένα τρίτο του παγκόσμιου τουρισμού.
Η ολοένα και αυξανόμενη συγκέντρωση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στις παράκτιες περιοχές της Μεσογείου έχει οδηγήσει μοιραία στην κλιμακούμενη υποβάθμισή τους. Το 50% των ακτών της Μεσογείου αναμένεται να έχει κτιστεί έως το 2025, ενώ εκτιμάται ότι το 54% των αποθεμάτων διαφόρων ψαριών υφίστανται υπερεκμετάλλευση (UNEP/MAP-Plan Bleu, 2010). Η σημασία όσων διακυβεύονται στην περιοχή της Μεσογείου, ενθάρρυνε πολλές Μεσογειακές χώρες να συμμετάσχουν στην πρωτοβουλία «Ημέρα Ακτών», ως μέσο προώθησης ενός διαφορετικού οράματος για το μέλλον των ακτών.
Ο θεσμός υλοποιείται για τέταρτη συνεχή χρονιά από το Μεσογειακό Σχέδιο Δράσης του Περιβαλλοντικού Προγράμματος των Ενωμένων Εθνών (UNEP/MAP) και το Περιφερειακό Κέντρο Δράσεων Προτεραιότητας (PAP/RAC). Στόχος είναι η ευαισθητοποίηση των υπευθύνων στα κέντρα λήψης αποφάσεων και της κοινωνίας των πολιτών για την αξία των ακτών, η ανάδειξη της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης της Παράκτιας Ζώνης (ΟΔΠΖ) ως η βέλτιστη προσέγγιση για τη βιώσιμη ανάπτυξη, η ορθολογική διαχείριση των παράκτιων περιοχών, καθώς και η προώθηση του Μεσογειακού Πρωτοκόλλου ΟΔΠΖ, που υπογράφηκε τον Ιανουάριο του 2008 και αποτελεί βασικό εργαλείο για την επίτευξη του στόχου της ολοκληρωμένης διαχείρισης σε μεσογειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Οι εγκαταστάσεις εξόρυξης πετρελαίου ο μεγαλύτερος κίνδυνος
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι εκείνο της ρύπανσης που προέρχεται κυρίως από τις χερσαίες δραστηριότητες, χωρίς να παραβλέπεται και η επιβάρυνση των φυσικών οικοσυστημάτων από τις θαλάσσιες μεταφορές (ατυχήματα, παράνομες απορρίψεις, λειτουργική ρύπανση).
Η μεταφορά πετρελαίου, καθώς και άλλων επικίνδυνων ουσιών, εγκυμονεί πάντα τον κίνδυνο ατυχήματος, κάτι που θα απέβαινε καταστροφικό για μια κλειστή θάλασσα, όπως είναι η Μεσόγειος. Σε αυτό το περιβάλλον έρχεται να προστεθεί ο κίνδυνος διαρροής πετρελαίου από τις υπάρχουσες, αλλά και τις σχεδιαζόμενες, υπεράκτιες εγκαταστάσεις εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου, δεδομένου ότι η Μεσόγειος διαθέτει ανεκμετάλλευτα αποθέματα.
«Σήμερα, γίνεται ήδη εξόρυξη αργού πετρελαίου από υπεράκτια κοιτάσματα στη Μεσόγειο και συγκεκριμένα στην περιοχή της Αιγύπτου, η προγραμματισμένη γεώτρηση στη Λιβύη θα γίνει σε μεγάλο βάθος, η Μάλτα και άλλες χώρες έχουν αναγγείλει αντίστοιχα προγράμματα», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υπεύθυνη Παράκτιας Διαχείρισης του Δικτύου Μεσόγειος SOS Ναταλία Ρουμελιώτη.
«Λόγω της αναστολής δραστηριοτήτων εξόρυξης στον Κόλπο του Μεξικού μετά το ατύχημα στην πλατφόρμα της BP, η Transocean έχει ανακοινώσει ότι θα μεταφέρει στη Μεσόγειο έναν αριθμό από πλατφόρμες για εξόρυξη σε μεγάλα βάθη», προσθέτει η Ναταλία Ρουμελιώτη και σημειώνει ότι «η Μεσόγειος δεν έχει νομικό πλαίσιο ή πλαίσιο διαχείρισης για αντίστοιχα προβλήματα σαν αυτό που ανέκυψε στον Κόλπο του Μεξικού».
Η Σλοβενία, στην οποία πραγματοποιούνται φέτος οι εκδηλώσεις της «Ημέρας Μεσογειακών Ακτών» (18-25 Σεπτεμβρίου), αποτελεί τη χώρα που προχώρησε πρώτη στην επικύρωση του Πρωτοκόλλου της Βαρκελώνης, πριν από ακριβώς ένα χρόνο. Το παράδειγμα της Σλοβενίας ακολούθησαν, στη συνέχεια, η Γαλλία, η Αλβανία, η Ισπανία και, προσφάτως, η Ευρωπαϊκή Ένωση, δηλώνοντας έτσι τη δέσμευσή της για την προστασία του μεσογειακού παράκτιου περιβάλλοντος.
«Χρειάζεται μια ακόμη χώρα να επικυρώσει το πρωτόκολλο, για να συμπληρωθούν έξι επικυρώσεις, για να τεθεί το πρωτόκολλο σε ισχύ», δηλώνει η Ναταλία Ρουμελιώτη.
Η Ελλάδα, που δεν έχει προχωρήσει ακόμα στην επικύρωση του Πρωτοκόλλου, σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής έχει δρομολογήσει την επικύρωσή του.
Στην κορυφή της Ευρώπης οι ελληνικές ακτές
Η παράκτια ζώνη της Ελλάδας φιλοξενεί το 85% του πληθυσμού, το 80% της βιομηχανίας, το 90% του τουρισμού, μεγάλο μέρος της γεωργίας και το σύνολο σχεδόν της αλιείας και των ιχθυοκαλλιεργειών.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα παρακολούθησης των ακτών διαπιστώθηκε ότι το 2010 όλες οι παρακολουθούμενες ακτές ήταν κατάλληλες για κολύμβηση, καθώς σε καμία περίπτωση δεν διαπιστώθηκε παραβίαση των επιτακτικών ορίων.
«Με τους βιολογικούς καθαρισμούς και με τη λήψη μέτρων υπάρχει ουσιαστική βελτίωση. Τα τελευταία 10 χρόνια εμφανίζεται μια θεαματική βελτίωση των ακτών στις ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου. Πέρυσι, μαζί με την Πορτογαλία και την Κύπρο είχαμε τις πιο καθαρές ακτές, με ποσοστά 100%», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ειδικός Γραμματέας Υδάτων στο Υπουργείο Περιβάλλοντος Ανδρέας Ανδρεαδάκης.
«Η Ελλάδα εμφανίζει διαχρονικά μια καλή εικόνα, που είναι κατά κάποιον τρόπο πραγματική», σημειώνει ο Ανδρέας Ανδρεαδάκης». «Πιστεύω ότι μας βοηθά και η συναίσθηση ότι έχει ιδιαίτερη σημασία να κρατήσει η Ελλάδα καθαρές τις ακτές της για προφανείς λόγους: και για εσωτερικό τουρισμό και για τους ξένους μας. Έστω και στοιχειωδώς τέτοια μέτρα, ακόμη και από ιδιώτες, παίρνονται διότι διακυβεύεται η φήμη της ακτής και ο τουρισμός μας», συμπληρώνει.
ΑΠΕ - ΜΠΕ
