Το θρίλερ με την εφαρμογή του μνημονίου επισκιάζει τις αυριανές αναπτυξιακές εξαγγελίες του Πρωθυπουργού από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, καθώς οι αποκλίσεις στην εκτέλεση του φετινού προγράμματος προσλαμβάνουν δραματική διάσταση, σύμφωνα με τα στοιχεία για το οκτάμηνο του 2010. Οι ισχυροί του διεθνούς τραπεζικού συστήματος προεξοφλούν πολυετή αποκλεισμό της χώρας από τις αγορές και ζητούν δεύτερο μνημόνιο μακροχρόνιας διάρκειας για να αποφευχθεί μια χρεοκοπία, ενώ στο διάλογο παρεμβαίνει η ΕΚΤ, ζητώντας πολιτικό αποκλεισμό από την Ευρωζώνη για την Ελλάδα και τους άλλους παραβάτες των συνθηκών και απορρίπτοντας κάθε σενάριο νέων «πακέτων» χρηματοδότησης.
Το κλίμα αισιοδοξίας για την πρόοδο στην εφαρμογή του δύσκολου οικονομικού προγράμματος της χώρας, που προσπαθούν να διαμορφώσουν τα κυβερνητικά στελέχη στην Αθήνα, διαταράχθηκε εκ νέου χθες, καθώς τα στοιχεία για την εκτέλεση του φετινού προϋπολογισμού επιβεβαίωσαν, ότι θα χρειασθεί αλλαγή πλεύσης και νέα διορθωτικά μέτρα, για να αποφευχθεί ένας σημαντικός εκτροχιασμός από τους φετινούς στόχους, που θα εντείνει τις αμφιβολίες των αγορών για τη δυνατότητα της χώρας να επιστρέψει το 2012 το αργότερο στην αγορά με εκδόσεις ομολόγων:
Κυρίαρχο πρόβλημα αποτελεί η σοβαρή υστέρηση των εσόδων, καθώς στους οκτώ μήνες του έτους η απόκλιση από τον ετήσιο στόχο είναι χαοτική (αύξηση 3,3%, έναντι ετήσιου στόχου 13,7%). Αν μέχρι το τέλος του χρόνου δεν επιταχυνθεί ο ρυθμός αύξησης των εσόδων, η «τρύπα» που θα ανοίξει σε σχέση με τον ετήσιο στόχο θα φθάσει τα 5 δις. ευρώ!
Την ίδια στιγμή, στο σκέλος των δαπανών διατηρείται ένα αρκετά σημαντικό «μαξιλάρι» έναντι των αποκλίσεων στα έσοδα, καθώς οι συνολικές δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού μειώνονται κατά 7,7%, έναντι ετήσιου στόχου μείωσης κατά 5,5%, καθώς οι πρωτογενείς δαπάνες έχουν μειωθεί κατά 12%, ποσοστό διπλάσιο από τον ετήσιο στόχο του 6%.
n Καταγράφεται, εξάλλου, μεγάλη συγκράτηση, των δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, που προκαλεί αναπτυξιακή ασφυξία, αλλά τεχνητά συμβάλλει στη συγκράτηση του ελλείμματος. Στο οκτάμηνο οι δαπάνες του ΠΔΕ δεν ξεπέρασαν τα 4,7 δις. ευρώ, δηλαδή ήταν περίπου 2,3 δις. ευρώ λιγότερες από το αντίστοιχο περσινό διάστημα και κάλυπταν περίπου το μισό του ετήσιου στόχου, για επενδυτική δαπάνη 9,2 δις. ευρώ.
n Στην «τελική γραμμή» των στοιχείων, πάντως, για πρώτη φορά ανοίγει η «ψαλίδα» ανάμεσα στον ετήσιο στόχο μείωσης του ελλείμματος και στις μέχρι στιγμής πραγματοποιήσεις: έναντι ετήσιου στόχου μείωσης κατά 39,5%, η μείωση ως τώρα φθάνει το 32,3%, αφαιρώντας από το οικονομικό επιτελείο ένα σημαντικό καθησυχαστικό επιχείρημα που χρησιμοποιούσε ως τώρα: ότι, δηλαδή, παρά τις αποκλίσεις στα έσοδα, μένουμε συνεπείς με το στόχο για τη συνολική μείωση του ελλείμματος.
n Θα πρέπει να υπογραμμισθεί, ότι τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν θέτουν σε αμφισβήτηση την αισιοδοξία για μεγάλη συγκράτηση δαπανών στο κλείσιμο του έτους, χάρη στην οποία η όποια απόκλιση στα έσοδα θα μετριασθεί σημαντικά και θα είναι αρκετή μια καλύτερη εισπρακτική επίδοση τους τελευταίους μήνες του χρόνου, ώστε να είναι η χώρα συνεπής στο «ραντεβού» με τη μείωση του ελλείμματος κατά 39,5%. Ακόμη και με… «θαύματα» στις δαπάνες, δεν φαίνεται πιθανό να ξεπεράσει η πρόσθετη μείωση στο τέλος του χρόνου τα 3-3,5 δις. ευρώ, αφήνοντας μια «τρύπα» της τάξεως του 1,5 δις. ευρώ, που σύμφωνα με το μνημόνιο θα πρέπει να καλυφθεί με διορθωτικά φορολογικά μέτρα.
n Ακόμη και αυτή η πρόσθετη συγκράτηση, όμως, είναι φανερό πλέον ότι δεν μπορεί να επιτευχθεί με μια συνέχιση της ιδιότυπης «στάσης πληρωμών εσωτερικού» από το Ελληνικό Δημόσιο, καθώς οι υποχρεώσεις που καθυστερούν να πληρωθούν θα πρέπει ως το τέλος του χρόνου να εξοφληθούν. Στο οκτάμηνο, για παράδειγμα, καταγράφεται μια υπερβολική συμπίεση των επενδυτικών δαπανών του Δημοσίου, ενώ δεν έχει καταβληθεί ούτε ευρώ ενίσχυσης στα νοσοκομεία για εξόφληση οφειλών τους και οι εξοπλιστικές δαπάνες έχουν συμπιεσθεί ως τώρα κάτω από τα 240 εκατ. ευρώ, έναντι ετήσιου στόχου 1,8 δις. ευρώ. Άγνωστο είναι πόσες «κρυφές» δαπάνες θα ανακαλυφθούν μέχρι το τέλος του 2010 στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, καθώς μάλιστα από την Δευτέρα έρχονται με… άγριες διαθέσεις στην Αθήνα οι εκπρόσωποι της τρόικας.
n Ένα σοβαρό πρόβλημα που καλείται να διαχειριστεί άμεσα η κυβέρνηση, είναι ότι ο εκλογικός κύκλος, ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών του Νοεμβρίου, στενεύει πολύ τα περιθώρια άμεσων φορολογικών μέτρων για διόρθωση των εισπρακτικών αποκλίσεων. Είναι χαρακτηριστικό, ότι αρχικά είχε αναζητηθεί ένα «σωσίβιο» στην εξίσωση των φόρων στο πετρέλαιο από τις 15 Οκτωβρίου, ώστε να καταγραφούν σημαντικά πρόσθετα έσοδα το τελευταίο τρίμηνο του έτους. Όμως, τα στελέχη του υπουργείου Οικονομικών υποχρεώθηκαν από τις πολιτικές ανάγκες της κυβέρνησης να μεταθέσουν το μέτρο στις αρχές του 2011, καθώς εκτιμήθηκε ότι θα ήταν πολιτικά επικίνδυνο για το κυβερνών κόμμα να δώσει τη «μάχη» των τοπικών εκλογών το Νοέμβριο, έχοντας επιβαρύνει με μια μεγάλη φορολογική «αφαίμαξη» τα ελληνικά νοικοκυριά λίγες ημέρες πριν προσέλθουν οι ψηφοφόροι στις κάλπες.
n Έτσι, το υπουργείο Οικονομικών προσφεύγει σε ακραία μέτρα πάταξης της φοροδιαφυγής, όπως οι έλεγχοι στις καταθέσεις εξωτερικού, ή η δίωξη με βαριές ποινικές κατηγορίες (ξέπλυμα χρήματος) ακόμη και επαγγελματιών που φοροδιαφεύγουν «κλέβοντας» στην έκδοση αποδείξεων, που όμως είναι πολύ αμφίβολο αν θα έχουν την προσδοκώμενη αποτελεσματικότητα. Τελευταίο εισπρακτικό «αποκούμπι» του υπουργείου είναι μια σχεδιαζόμενη περαίωση ανέλεγκτων χρήσεων επιχειρήσεων και επαγγελματιών, με συνολικό εισπρακτικό στόχο 2,5 δις. ευρώ, αλλά ακόμη και αυτό το μέτρο παρουσιάζει υψηλό βαθμό κινδύνου, σε μια αγορά που δοκιμάζεται από ακραία ύφεση και ασφυξία.
Καθώς η προσπάθεια ελέγχου των ελλειμμάτων αρχίζει να «χωλαίνει», ύστερα από μια δυναμική εκκίνηση, οι αγορές στρέφουν την προσοχή τους όλο και περισσότερο στα στοιχεία για την πραγματική οικονομία, για να διαπιστώσουν το βάθος της ύφεσης και να ελέγξουν τους ισχυρισμούς του υπουργείου Οικονομικών για οριακά καλύτερη επίδοση φέτος, από τον αρχικό υπολογισμό συρρίκνωσης του ΑΕΠ κατά 4%.
Όμως, και αυτά τα στοιχεία πιστοποιούν, ότι η αγορά έχει πλέον «γονατίσει»: ο ρυθμός μείωσης του ΑΕΠ έχει ήδη φθάσει το 3,7%, με δραματική μείωση της κατανάλωσης και των επενδύσεων και «θάψιμο» νευραλγικών τομέων, όπως ο κατασκευαστικός, ενώ τα τελευταία στοιχεία για το ποσοστό των ανέργων που δόθηκαν στη δημοσιότητα χθες πιστοποίησαν τη δραματική κατάσταση της αγοράς εργασίας, με περισσότερους από 582.000 ανέργους.
Η δεινή θέση της πραγματικής οικονομίας και ο σταθερός αποκλεισμός των τραπεζών από τη διεθνή διατραπεζική αγορά αποτρέπουν στο μεταξύ κάθε σκέψη για επιβράδυνση του δραματικού ρυθμού απομόχλευσης των τραπεζικών ισολογισμών, που «πνίγει» την πραγματική οικονομία. Ιδιαίτερα μετά την απρόσμενη μείωση των καταθέσεων κατά 4 δις. ευρώ τον Αύγουστο, οι τράπεζες κινούνται πλέον καθαρά αμυντικά και κλείνουν τα κανάλια παροχής πιστώσεων σε επιχειρήσεις και καταναλωτές ακόμη περισσότερο, αφήνοντας ανοικτό το ενδεχόμενο να πέσει ακόμη και σε αρνητικό έδαφος ο ρυθμός μεταβολής των πιστώσεων στο τέλος του χρόνου, για πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια.
Θέλει μνημόνιο μέχρι το 2020 η JP Morgan!
Αυτές οι εξελίξεις στην εφαρμογή του ελληνικού οικονομικού προγράμματος, σε συνδυασμό και με την επάνοδο των ανησυχιών για τη σταθερότητα του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος (απρόσμενα, για παράδειγμα, η Deutsche Bank ανακοίνωσε ότι προχωρά σε μεγάλη αύξηση κεφαλαίου), σφίγγουν ακόμη περισσότερο τον κλοιό του αποκλεισμού της χώρας από τη διεθνή αγορά, οδηγώντας το spread της δεκαετίας κοντά στις 1.000 μονάδες βάσης, δηλαδή υψηλότερα και από τα επίπεδα των αρχών Μαΐου, όταν χρειάσθηκε το διεθνές «πακέτο» των 110 δις. ευρώ για να αποφευχθεί η χρεοκοπία.
Σε αυτό το χρονικό σημείο φαίνεται ότι αρχίζει μια νέα εκβιαστική προσπάθεια των μεγάλων του διεθνούς τραπεζικού συστήματος να «εκμαιεύσουν» από την ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία ακόμη μεγαλύτερα «πακέτα» στήριξης της Ελλάδας, προειδοποιώντας ωμά και κυνικά, ότι η χώρα μας δεν θα μπορέσει να αντλήσει κεφάλαια από τις αγορές το 2012 με εκδόσεις ομολόγων, όπως προβλέπει το μνημόνιο και θα βρεθεί πάλι στο κατώφλι της χρεοκοπίας, με ολέθριες αποσταθεροποιητικές συνέπειες για το διεθνές οικονομικό σύστημα.
Οι ισχυροί του διεθνούς τραπεζικού συστήματος πιέζουν πλέον ανοικτά την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΔΝΤ Για ένα «Μνημόνιο Νο2», που θα «προστατεύσει» την Ελλάδα από τις αγορές ίσως και μέχρι το 2020 –με βαρύ κόστος, βέβαια, για τους Έλληνες που θα υποστούν τη μακρόχρονη διεθνή κηδεμονία…
Ο κορυφαίος αναλυτής ευρωπαϊκής χρηματαγοράς της JP Morgan, ο Πάβαν Γουάντα, τόνισε την Πέμπτη, μιλώντας στο “Bloomberg”, ότι η Ελλάδα θα χρειασθεί να επεκτείνει κατά τρία έως έξι (!) χρόνια τη διεθνή συμφωνία δανεισμού, για να αποφύγει χρεοκοπία, που χωρίς το δεύτερο μνημόνιο θα είναι αναπόφευκτη. «Δεν πιστεύω ότι έχουν άλλη επιλογή, δεδομένου ότι το έλλειμμα είναι τόσο μεγάλο», τόνισε χαρακτηριστικά. «Ή θα επιμηκύνουν οι άλλες χώρες τη διάρκεια των δανείων τους στην Ελλάδα, ουσιαστικά απαλείφοντας ένα μέρος του χρέους, ή η Ελλάδα θα αναδιαρθρώσει το χρέος της και η αγορά θα αρχίσει να παγώνει ξανά. Θα χρειασθούν περισσότερη βοήθεια όταν η χρονική διάρκεια του σημερινού “πακέτου” εκπνεύσει, αν πρόκειται να αποφύγουν μια καθαρή χρεοκοπία».
Το μήνυμα της JP Morgan, που ασφαλώς εκφράζει και τις περισσότερες μεγάλες τράπεζες του διεθνούς συστήματος, προς τις πολιτικές ηγεσίες της Ευρώπης είναι απλό και αποτελεί συνέχεια της πάγιας στρατηγικής των τραπεζιτών, να μεταφέρουν στους φορολογουμένους τους κινδύνους των χαρτοφυλακίων τους, ιδιωτικοποιώντας τα κέρδη και κοινωνικοποιώντας τις ζημιές: ή θα «φορτώσετε» τους κρατικούς προϋπολογισμούς της Ευρωζώνης με τα «τοξικά» χρέη (ελληνικά σήμερα, πορτογαλικά, ισπανικά, ή ιρλανδικά αύριο) ή θα κληθείτε να διαχειριστείτε μια νέα παγκόσμια τραπεζική κρίση.
Το ερώτημα που έχει σε αυτό το πλαίσιο ιδιαίτερη σημασία για τους Έλληνες πολίτες και την κυβέρνηση είναι αν μπορεί η Ελλάδα και η Ευρωζώνη να εφαρμόσουν το μνημόνιο με τους αρχικούς του όρους, πηγαίνοντας κόντρα στη βούληση του διεθνούς «ιερατείου» των ισχυρών τραπεζιτών. Η πρόσφατη ιστορία απέδειξε, ότι το πεπρωμένο που χαράζουν οι αγορές για τις αδύναμες χώρες του διεθνούς στερεώματος φυγείν αδύνατον: όσο και αν προσπάθησε η κυβέρνηση Παπανδρέου και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να κρατήσουν την Ελλάδα εντός αγοράς, τελικά αποκλείσθηκε και η ευθύνη της εξυπηρέτησης του εθνικού χρέους πέρασε στις κυβερνήσεις και το ΔΝΤ.
Αν, όμως, η υποταγή στις διαθέσεις των αγορών καταστεί αναπόφευκτη, το επόμενο ερώτημα που προβάλλει… απειλητικό για τους Έλληνες πολίτες είναι άλλο: πώς θα πείσουν οι κυβερνήσεις της Ευρώπης τους φορολογούμενους πολίτες, ότι είναι αναγκαίο και σκόπιμο να συνεχίσουν να πληρώνουν… ελληνικές αμαρτίες ίσως και μέχρι το 2020; Δεν θα υποχρεωθούν, άραγε, για να το πετύχουν τελικά, να καταδείξουν στην κοινή γνώμη, ότι η Ελλάδα θα πάρει μεν νέο δάνειο, αλλά θα εφαρμόσει και ένα πρόγραμμα λιτότητας άνευ προηγουμένου, με ακόμη αυστηρότερη διεθνή επίβλεψη; Και, αν έτσι εξελιχθούν τα πράγματα, ποια ελληνική κυβέρνηση θα καταφέρει να «πουλήσει» στους Έλληνες πολίτες νέες… θυσίες, όταν θα είναι ήδη εξαντλημένοι από τα πρώτα χρόνια εφαρμογής του Μνημονίου 1; Δεν θα κινδυνεύσει η Ελλάδα και η Ευρώπη να βρεθεί μπροστά σε ένα ανεξέλεγκτο ξέσπασμα κοινωνικής οργής;
Είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρον, πάντως, ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έσπευσε να «κόψει τη φόρα» των μεγάλων τραπεζών, που πιέζουν για νέα «πακέτα». Ο Ζαν Κλωντ Τρισέ, μιλώντας στους Financial Times, τόνισε χαρακτηριστικά ότι ήδη η Ευρώπη και οι ΗΠΑ έχουν διαθέσει «πακέτα» που ισοδυναμούν με 27% του ΑΕΠ για τη στήριξη των τραπεζών (στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται και τα 110 δις. ευρώ της Ελλάδας) και «οι άνθρωποι στις δημοκρατίες μας δεν θα αποδεχθούν νέες ενισχύσεις». Μάλιστα, ο Τρισέ, αν και απέκλεισε το ενδεχόμενο εξόδου χωρών από την Ευρωζώνη, άνοιξε πάλι τη συζήτηση για τον αποκλεισμό των χωρών με υψηλά ελλείμματα (με πρώτη, ασφαλώς, την Ελλάδα) από τα πολιτικά όργανα της Ευρωζώνης, πρόταση που δεν είναι ασύνδετη με τη μόνιμη πλέον γερμανική θέση υπέρ της σύστασης ενός μηχανισμού ελεγχόμενης χρεοκοπίας και στέρησης εθνικής κυριαρχίας για τα αδύναμα κράτη της Ευρωζώνης.
Η διαμάχη της ευρωπαϊκής πολιτικής και τραπεζικής ηγεσίας με τις αγορές, με επίκεντρο το αν θα εγκριθούν τελικά πρόσθετες χρηματοδοτήσεις για την Ελλάδα, αναμένεται να βρεθεί σε πλήρη εξέλιξη από το 2012, φέρνοντας ενδεχομένως υποχρεωτικά την ελληνική κυβέρνηση στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης για ένα δεύτερο μνημόνιο. Αν οι Ευρωπαίοι ηγέτες δεν ενδώσουν στις πιέσεις για «κρατικοποίηση» των ελληνικών χρεών, η Ελλάδα δεν αποκλείεται και πάλι αντιμέτωπη με το φάσμα της χρεοκοπίας…»
newsblog.gr
